تغییرات و مشکلات پوستی در دوران بارداری

پوست خانمها در دوران بارداری نسبت به دیگران کمی گرمتر و پرخونتر می شود و در برخی از قسمت های پوست رگه های قرمزی ایجاد می گردد که علت آن تغییرات هورمونی بدن در زمان بارداری است که باعث بازشدن عروق سطحی پوست و قرمزی آن می گردد.

به عنوان مثال در کف دست خانم های باردار ممکن است  قرمزی هایی بروز کند که این یک حالت طبیعی است و نیازی به درمان ندارد. گاهی به دلیل همین تغییرات عروقی ضایعاتی بخصوص درپوست صورت به وجود می آید که برجسته هستند و گاهی خونریزی می کنند، این ضایعات قرمزکه شبیه خال هستند و دارای عروق زیاد و خونریزی دهنده هستند که باید توسط پزشک متخصص پوست معاینه گردند و در صورت نیاز درمان شوند. در دوران بارداری ممکن است. درزمان حاملگی نیز از ضد آفتاب های مناسب پوست خانمهای حامله استفاده کنید. این کرم های ضدآفتاب باید عطر و مواد افزودنی کمتری داشته باشند؛ بنابراین استفاده ازکرمهای ضد آفتاب مخصوص بچه ها دراین زمان مناسبتر می باشد.

علاوه برتغییرات عروقی، تغییراتی مانند پر رنگ شدن پوست دربرخی مناطق مانند دورنوک سینه و پایین ناف و مناطق تناسلی نیز در بدن خانم های بار دار به وجود می آید. همچنین اگر خالهای روی بدن فرد حامله نیزتغییراتی می کنند و به نظرمی رسد که خالها پر رنگتر و بزرگترمی شوند . همه این تغییرات به دلیل هورمونهایی است که درزمان بارداری در بدن افزایش یافته اند.

بهتراست این تغییرات توسط متخصص پوست معاینه شوند تا طبیعی بودن آنها ثابت گردد. درزمان بارداری ممکن است  نقاط پررنگی هایی درناحیه صورت ایجاد  شود که این حالت را ماسک حاملگی یا ملاسما می گویند. البته ملاسما در افرادی که باردار نیستند هم می تواند بروزکند. ملاسما شامل پررنگ شدن مناطق مرکزی پوست صورت مانند بینی و گونه ها ووسط پیشانی است که این حالت تا چند ماه بعد از زایمان نیزماندگار است و گاهی نیز برطرف شدن آن تا سالها می تواند طول بکشد.

برای جلوگیری از اثرات آفتاب بر افزایش رنگدانه های پوست صورت و افزایش ملاسما بهتر است از کرم های ضد آفتاب استفاده نمود اما ازکرمهای دارویی ضد لک درهنگام بارداری بهتراست که استفاده نشود. بعد از زایمان درصورتی که این نوع لکه ها خود بخود ازبین نرفت؛ می توان ازکرمهای ضد لک و یا لایه بردارتحت نظرمتخصص استفاده کرد.

ازتغییرات دیگر پوست در دوران بارداری ، ایجاد نوارهای قرمز رنگی در سینه ،شکم ، پهلو و ران ها است که این نوارها بعلت کشش بیش ازحد پوست درهنگام حاملگی وبعلت اتساع پوست این اندام ها  به وجود می آید .الیاف کلاژن پوست تحمل این کشیدگی را ندارد ودر نتیجه پاره می شود و در اثرپارگی این الیاف است که چنین ضایعاتی به وجود می آیند.این ضایعات را استریا می گویند.

این نوارهای قرمز ممکن است دربرخی از خانمها تا مدتها پس از زایمان نیزادامه یابد و یا به رنگ پوست درآمده و به همان حالت باقی بماند. برای درمان این حالت و یا پیشگیری از آن در دوران بارداری کرمهای مختلفی موجود است که می توان از برخی ازآنها که سندیت علمی بیشتری دارند استفاده کرد. اما این ضایعات تنها با داروهای موضعی کمی بهبود می یابد وبطور کامل نمی توان ازبروز آنها درهنگام بارداری جلوگیری کرد . روشهایی مانند لیزر ومیکرودرمابریژن نیز تا حدودی به درمان این ضایعات کمک می کند که البته باید هردواین اعمال پس ازتست یک قسمت ازپوست مبتلا انجام گیرد .

از تغییرات دیگر پوست در دوران بارداری، تعریق بیش ازحد آن است  که این حالت ممکن است برای خانم باردار ناراحت کننده باشد اما بعد از زایمان این حالت رفع می شود.

از شدت برخی از  بیماریهای پوستی در دوران بارداری کاسته می شود که از جمله این بیماریها می توان به آکنه اشاره کرد که معمولاً درنیمه دوم حاملگی ازشدت آن کم می شود. همچنین در دوران بارداری ازشدت ریزش موها کاسته می شود که این امرنیز به دلیل  تغییرات هورمونی است و موهایی که دراین دوره بطورطبیعی ریزش نمی کنند بعد از زایمان معمولاً در۶-۴ ماهگی نوزاد شروع به ریزش می کنند که به این ریزش مو ریزش موی پس از زایمان می گویند ونوعی ریزش موی تلوژن افلوویوم محسوب می شود که می تواند بعلت استرسها، خونریزیها، اعمال جراحی و بیماریهای تب دار نیز ایجاد گردد.

با توجه به این نکات بهتر است که خانمهای حامله در دوران بارداری ازمواد زیبایی درموها که باعث ایجاد شکنندگی و خشکی بیش ازحد آنها می شود خودداری نمایند و  از سشوار کشیدن های حرفه ای، فرکردن و رنگ نمودن مو نیز اجتناب کنند. بهتر است درزمان حاملگی از تحریک پوست ومو با مواد محرک که اکثراً بعنوان آرایشی استفاده می شود خودداری کرد تا این دوران با کمترین اثرات مضر بر پوست و مو سپری شود.

یکی دیگر از مشکلاتی که در زمان حاملگی ایجاد می شود حالتی است  که  ” بثورات دانه ای کهیری خارش دار” نام دارد و معمولاً در سه ماهه آخر حاملگی ایجاد می شود و بیشتر در خانم هایی که برای اولین بار حامله شده اند بروز می کند. این حالت بیشتر به دلیل کشیدگی بیش از حد شکم ایجاد می شود ودر دوقلوزایی ها یا مواردی که جنین نسبتاً درشتتر است بیشتر رخ می دهد. ضایعات به شکل کهیری وخارش دار هستند و ابتدا در نوارهای قرمز ایجاد شده در روی شکم خود را نشان می دهد. این ضایعات به شکل دانه های قرمز و یا گاهی در مناطق وسیع برجسته قرمز به وجودمی آیند.

خارش در دوران بارداری باعث اضطراب و نگرانی خان باردار واطرافیان او می شود. گاهی خارش زیاد سبب به وجود آمدن کندگی هایی در روی پوست می شود که به این کندگی ها اصطلاحاً excoriation می گویند. این ضایعات معمولاً با زایمان یا مدت کوتاهی بعد از آن رفع می شوند و آثاری نیز از آنها به جا نمی ماند. درمان خارش بیمار به وسیله داروهای موضعی ضد خارش بی ضرر مانند کالامین، کروتامیتون و یا استفاده از استروییدهای موضعی با قدرت متوسط صورت می گیرد. درصورت شدید بودن خارش می توان با تجویز پزشک متخصص زنان و زایمان از داروهای خوراکی ضد خارش از قبیل آنتی هیستامینهایی مانند کلرفنیرامین و یا دیفن هیدرامین نیز استفاده کرد.

اما در دوران بارداری نمی توان خیلی از داروهای خوراکی را استفاده کرد لذا مادر حامله تاحدودی باید این حالت و خارش ناشی از آن را تحمل نماید و با دانستن این نکته که این ضایعات هیچگونه ضرری برای جنین ندارد و تنها خارش آنها باعث آزار مادر می گردد خیلی از خانمها این مشکل را بخوبی تحمل می نمایند. گاهی این ضایعات پوستی در بارداری های بعدی نیز ایجاد می گردند که در این صورت هربار شدت آن کمتر از دفعه قبل می شود.