موارد مصرف دیازپام و عوارض جانبی آن
دیازپام برای تسکین اضطراب، اختلالات خواب، و اختلالات هراس تجویز می شود. این دارو همچنین به عنوان ضد تشنج و شل کننده ماهیچه اسکلتی استفاده می شود.
اشکال دارویی:
قرص های ۲ و ۵ و ۱۰ میلی گرمی در جعبه های ۱۰۰ عددی.
مکانیزم اثر:
با اثر برگیرنده اختصاصی درغشای سلولی عصبی اثر مهاری گاماآمینوبوتیریک اسید (GABA) را که در تمام‌نواحی CNS باعث مهار پیش سیناپسی و پس سیناپسی می گردد، تسهیل کرده یا افزایش می دهد.
فارماکونتیک:
از راه خوراکی سریع و به‌خوبی جذب می شود. جذب آن از راه عضلانی به محل تزریق بستگی دارد و ممکن است آهسته و نامنظم صورت گیرد.
اگر به عضله دلتوئید تزریق گردد جذب آن معمولا سریع و کامل خواهد بود. اتصال آن به پروتئین‌های پلاسمایی تا ۹۹ درصد می باشد. در کبد متابولیزه شده و به‌متابولیت دزمتیل دیازپام و اگزازپام تبدیل می شود.
نیمه عمر دیازپام در پلاسما ۱-۲ روز است در حالی که نیمه‌عمر دزمتیل دیازپام حدود ۶۰ ساعت است. متابولیت دارو از طریق کلیه دفع می شود.
مواردمصرف:
این دارو برای اضطراب، سندرم قطع مصرف الکل، اختلالات تشنجی، درمان اضافه صرع میوکلونیک، درمان وحشت و ترس بیش از حد، اسپاسم عضلات اسکلتی، سردرد، تکانهای غیر ارادی یا لرزش توصیه می شود .
در کوتاه مدت برای درمان اضطراب و بیخوابی، و به‌عنوان داروی کمکی در درمان علائم حاد قطع مصرف داروها، حمله مداوم صرعی و تشنجات ناشی از تب و مسمومیت‌ها، گرفتگی عضلات اسکلتی، مصرف قبل از جراحی(به‌عنوان داروی پیش بیهوشی) به‌کارمیرود.
مقدارمصرف:
۱- خوراکی:
بزرگسالان:
برای درمان اضطراب،۲ میلیگرم سه بار در روز و در صورت‌نیاز تا mg/day 15-30 در مقادیر منقسم مصرف می شود.
در افراد کهنسال‌نصف این مقدار مصرف شود در درمان‌بیخوابی همراه با اضطراب، ۵-۱۵میلیگرم در موقع خواب مصرف می شود.
کودکان:
در درمان راه رفتن در خواب و ترس بچه‌ها، ۱-۵ میلیگرم در موقع خواب‌مصرف می شود.
۲- تزریقی:
بزرگسالان:
از راه تزریق وریدی در حمله‌مداوم صرعی ۱۰-۲۰ میلیگرم با سرعت ۰/۵ میلیلیتر (۲/۵ میلیگرم) طی ۳۰ ثانیه، تجویز می شود و در صورت لزوم ۳۰-۶۰دقیقه بعد تکرار میگردد.
ممکن است پس‌از تزریق اول، انفوزیون وریدی تا حداکثرmg/kg 3 در طول ۲۴ ساعت انجام شود.
در درمان اضطراب حاد شدید، کنترل حملات‌پانیک حاد و درمان علائم حاد قطع مصرف‌دارو، مقدار ۱۰ میلیگرم مصرف می شود که در صورت نیاز بعد از ۴ ساعت می توان آن را تکرار کرد.
کودکان:
مقدار mcg/kg ۲۰۰-۳۰۰یا ۱میلیگرم به ازای هر سال سن مصرف‌می شود.
موارد منع مصرف:
در ضعف تنفسی،نارسایی حاد ریوی، حالات فوبیک،نارسایی کبدی، سایکوز مزمن، دپرسیون‌و اضطراب همراه آن نباید مصرف شود.
هشدار:
- در بیماری تنفسی، ضعف‌عضلانی، بیماران با سابقه مصرف نابجای دارو یا افراد با اختلال شخصیتی با احتیاط مصرف شود.
- در افراد مسن، نارسائی کبدی و کلیوی مقدار مصرف دارو باید کاهش داده شود.
- از مصرف طولانی مدت خودداری گردد.
- در صورت مصرف طولانی مدت برای جلوگیری از بروز عوارض قطع مصرف، دارو را باید به‌تدریج قطع کرد.
- در موقع تزریق وریدی، وسایل لازم برای برگرداندن ضعف تنفسی و تهویه مکانیکی، باید در دسترس باشد.
- در موقع انفوزیون وریدی این دارو بایدکاملا احتیاط نمود چون کاملا خطرناک‌است، باید انفوزیون وریدی دیازپام درپخش مراقبت‌های ویژه انجام شود.
- تزریق سریع وریدی آن ممکن است‌منجر به بروز آپنه، کاهش فشار خون، برادی کاردی یا ایست قلبی شود. (تزریق‌هر پنج میلیگرم دارو حداقل باید یک دقیقه‌طول بکشد).
- تزریق وریدی دیازپام نباید دروریدهای کوچک (مانند مچ دست و پا)انجام شود و باید دقت نمود که داخل‌شریان تزریق نشده و سوزن تزریق نیز ازرگ خارج نشود تا از بروز ترومبوزوریدی، فلبیت، تحریک موضعی، ورم وبندرت صدمه عروقی جلوگیری شود.
- از تزریق عضلانی، زمانی استفاده‌می شود که مصرف خوراکی و وریدی ممکن نیست.
- در افراد کهنسال با احتیاط مصرف‌شود و مقادیر مصرف دارو با توجه به‌کارکرد کبد و کلیه تنظیم گردد.
موارداحتیاط:
تداخلات داروئی:
- مصرف همزمان باداروهای مضعف CNS، ضد دردهای مخدر، بیهوش‌کننده‌های عمومی،مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز (MAO)،ضدافسردگیهای سه حلقه‌ای و داروهای پایین‌آورنده فشار خون که باعث تضعیفCNS می شوند (مانند کلونیدین و متیل‌دوپا) و رزرپین ممکن است اثر مضعفCNS این دارو را تشدید نماید.
- آنتی اسیدهاجذب دیازپام را به تأخیر می اندازند، اما روی میزان جذب تأثیری ندارند.
- مصرف‌همزمان با تریمتافان قبل از عمل جراحی، باعث تشدید اثر پایین‌آورنده فشار خون‌شده و خطر سقوط شدید فشار خون، شوک و کلاپس قلبی ـ عروقی را در طی جراحی افزایش میدهد.
- مصرف همزمان باکاربامازپین سبب افزایش متابولیسم و کاهش غلظت سرمی دیازپام میگردد.
- سایمتیدین متابولیسم دیازپام را مهار نموده، سبب تأخیر دفع دیازپام و افزایش‌غلظت پلاسمایی آن می شود.
- ایزونیازیدممکن است از طریق مهار دفع دیازپام‌غلظت پلاسمایی آن را افزایش دهد. ریفامپین ممکن است دفع دیازپام را افزایش دهد و موجب کاهش غلظت سرمی آن می شود.
عوارض جانبی:
خواب آلودگی روز بعد ازمصرف، گیجی و آتاکسی (به‌خصوص درافراد مسن) فراموشی، وابستگی،تحریک‌پذیری غیرعادی و در برخی مواردسردرد، سرگیجه، افت فشار خون، افزایش‌ترشحات بزاق، کرامپ و درد در ناحیه‌شکم، بثورات جلدی، اختلال بینائی، تغییردر میل جنسی، احتباس ادرار، اختلالات‌خونی و یرقان از عوارض احتمالی این‌دارو است. افت قوای ذهنی، تکلم نامفهوم، ضربان قلب کند، تنگی نفس، عدم تعادل، بثورات جلدی، گلودرد، تب، لرز، کبودی یا خونریزی غیرعادی،زخم های دهانی، زردی پوست یا چشمان، از دست رفتن حافظه، بی خوابی، اضطراب، یا تحریک پذیری، ار دیگر عوارض مصرف دیازپام است.
درد، ترومبوفلبیت و ندرتاً آپنه‌و افت فشار خون با تزریق این داروگزارش شده‌است.
چگونگی مصرف
دیازپام بسته به شرایط متفاوت و در افراد متفاوت با مقادیر متفاوتی تجویز می شود. هیچگاه بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید.
از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. شکل های مایع دیازپام را می توان با غذاهای مایع یا نیمه جامد مثل پوره مخلوط کرده نگذارید دیازپام مایع یخ بزند.
اگر یک نوبت را فراموش کردید ، به مجردی که آن را به یاد آوردید مصرفش کنید. اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دارو رسیده است ، نوبت فراموش شده را رها کرده به برنامه دارویی منظمتان بازگردید. مقدار دارو را دو برابر نکنید.
هشدارها و عوارض جانبی
در صورت بروز هریک از علایم نادر ولی جدی زیر، مصرف دیازپام را قطع کرده ، با پزشکتان تماس بگیرید:
افت قوای ذهنی ؛ خواب آلودگی شدید؛ تکلم نامفهوم ؛ ضربان قلب کند؛ تنگی نفس ؛ عدم تعادل ؛ بثورات جلدی ؛ گلودرد؛ تب ؛ لرز؛ کبودی یا خونریزی غیرعادی ؛ زخم های دهانی ؛ زردی پوست یا چشمان ؛ از دست رفتن حافظه ؛ بی خوابی ؛ اضطراب ؛ یا تحریک پذیری .
دیازپام می تواند اعتیادآور باشد، و علایم ترک دارو ممکن است در صورت قطع ناگهانی آن روی دهد؛
علایم ترک دارو:
گیجی، افت قوای ذهنی، دردهای شکمی، افزایش تعریق، تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا، یا احساس سوزن سوزن شدن یا گزگز. اگر می خواهید مصرف دیازپام را قطع کنید با پزشکتان تماس بگیرید تا شاید این کار تدریجی انجام گیرد.
علایم زیر ممکن است مشاهده شوند اما فقط در صورتی که مشکل ساز شوند نیاز به گزارش دارند:
سرگیجه، خواب آلودگی، خشکی دهان، سردرد، تهوع، یبوست، اسهال، ضربان قلب سریع و شدید، یا لرزش.
موارد احتیاط
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف دیازپام ، پزشکتان را مطلع سازید:
- حساسیت به دیازپام ، بنزودیازپین های دیگر، یا هرگونه ماده غذایی ، رنگ های خوراکی ، یا نگه دارنده ها.
- بارداری یا شیردهی .
- مصرف داروهای دیگر، به ویژه الکل، آرامبخش ها، داروهای ضدافسردگی، یا داروهای ضدتشنج.
- سابقه اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، گلوکوم (افزایش فشار داخل چشم )، میاستنی گراویس، بیماری انسدادی ریوی مزمن شدید، یا آمفی زم یا ابتلا به این موارد.
دیازپام برای تسکین اضطراب ، اختلالات خواب ، و اختلالات هراس تجویز می شود. این دارو همچنین به عنوان ضد تشنج و شل کننده ماهیچه اسکلتی استفاده می شود.
چگونگی مصرف
دیازپام بسته به شرایط متفاوت و در افراد متفاوت با مقادیر متفاوتی تجویز می شود. هیچگاه بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید.
از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. شکل های مایع دیازپام را می توان با غذاهای مایع یا نیمه جامد مثل پوره مخلوط کرده نگذارید دیازپام مایع یخ بزند.
اگر یک نوبت را فراموش کردید ، به مجردی که آن را به یاد آوردید مصرفش کنید. اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دارو رسیده است ، نوبت فراموش شده را رها کرده به برنامه دارویی منظمتان بازگردید. مقدار دارو را دوبرابر نکنید.
هشدارها و عوارض جانبی
در صورت بروز هریک از علایم نادر ولی جدی زیر، مصرف دیازپام را قطع کرده ، با پزشکتان تماس بگیرید:
افت قوای ذهنی؛
خواب آلودگی شدید؛ تکلم نامفهوم ؛ ضربان قلب کند؛ تنگی نفس ؛ عدم تعادل ؛ بثورات جلدی ؛ گلودرد؛ تب ؛ لرز؛ کبودی یا خونریزی غیرعادی ؛ زخم های دهانی ؛ زردی پوست یا چشمان ؛ از دست رفتن حافظه ؛ بی خوابی ؛ اضطراب ؛ یا تحریک پذیری .
دیازپام می تواند اعتیادآور باشد، و علایم ترک دارو ممکن است در صورت قطع ناگهانی آن روی دهد؛
هر دارو به موازات اثرات مطلوب درمانی ممکن است باعث بروز برخی عوارض ناخواسته گردد اگر چه تمام این عوارض در یک فرد دیده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از علائم زیر با پزشک مشورت نمائید .
عوارض با درجه وقوع کمتر و نادر :
درد و کرامپ شکمی ،۲ بینی و یا اختلال بینایی ، تغییر در میل جنسی ، اسهال ، یبوست ، خشکی دهان ، سرخوشی ، سردرد ، افزایش ترشحات بزاق و ریه ، گرفتگی عضلانی ، تهوع و استفراغ ، لرز و خستگی غیر معمول ، مشکل ادراری ، اسپاسم عضلانی و یا ضعف عضلانی .
عوارض شایع دارو که تنها در صورت ادامه یافتن یا بدتر شدن نیاز به توجه پزشکی دارند:
سرگیجه یا احساس سبکی در سر, ناهماهنگی و بی نظمی در حرکت عضلات به ویژه در افراد مسن یا ناتوان , خواب آلودگی به ویژه در طول روز ( وقتی دارو به عنوان خواب آور مصرف می شود)
شرایط نگهداری:
- دارو را در درجه حرارت پایین تر از ۳۰ درجه سانتیگراد نگهداری نمایید.
- دارو را دور از دسترس اطفال قرار دهید.
- از مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید