بازی حکم:

حکم پرطرفدارترین بازی پاسور نزد ایرانیان است. این بازی که با 52 کارت اصلی آن، انجام می شود متکی بر شانس، بخت و مهارت بازیکن است. این بازی را می توان به صورت 2نفره، 3نفره و 4نفره بازی کرد که محبوب ترین گونه آن 4 نفره است. در گونه 4 نفره حکم، بازیکنان به صورت – دوبه دو- روبروی یکدیگر نشته و اعضای یک تیم دو نفره را شکل می دهند. اما در گونه های 3 و 2 نفره هرکس به تنهایی و به سود خویش بازی می کند.
اساس برد و باخت در هر دور بازی بر امتیاز گرفتن هفت ست بازی یا در اصطلاح عامیانه همان «هفت دست بازی» استوار شده است و اساس برنده شدن در هر ست یا دست ، کسب هفت امتیاز است که به هر کدام از این امتیازات نیز «دست» گفته می شود و گرفتن هرامتیاز را«دست گرفتن» می گویند.

آموزش پایه برگ های پاسور:

همانطور که می دانید برگ های پاسور 54 برگ (52 برگ اصلی و دو عدد جوکر)می باشد که با آنها می توان بازی های مختلفی انجام داد. ولی ما در بازی حکم تنها از 52 برگ اصلی استفاده میکنیم(از جوکر ها استفاده نمی شود)
برگ ها به ۴ دسته تقسیم میشوند یا به عبارت ملموس تر 4 خال دارند !
خال دل : به شکل قلب وبه رنگ قرمز است.
خال پیک : به شکل عدد 5 پایه دار وبه رنگ مشکی است.

خال خشت: به شکل لوزی و به رنگ قرمز است.

خال خاج(گشنیز): به شکل برگ و به رنگ مشکی است.

این خال ها در هر بازی بسته به نوع حکم ارزش و اعتبار خاصی به خود می گیرند.
هر خال شامل ۱۳ برگ میباشد که به ترتیب 1،2،3،4،5،6،7،8،9،10 و J،Q،K است.
از شماره های ۱ تا ۱۰که بصورت عدد نمایان شده است ارزش هر کدام برابر شماره همان کارت است.
سرباز: که نقاشی مرد جوانی است که کلاه قرمز رنگی بر سر او خود نمایی می کند. علامت این کارت (سرباز) J بوده که بر روی خود کار درج شده است. از لحاظ ارزش مکانی سرباز دارای ارزش 11 می باشد.
بی بی: نقش زن میانسال و جا افتاده است که با علامت Q شناخته می شود. ارزش بی بی برابر 12 می باشد.
شاه: نقش مرد میانسال و اندیشمندی است که کلاه زرد رنگی بر سر دارد، علامت K آن را از دیگر نقش های پاسور ممایز نموده است. ارزش شاه را تنها 13 دانسته اند.!
بنابراین برگ ها برحسب ارزش از کم به زیاد اینچنین است : 2 3 4 5 6 7 8 9 10 سرباز بی بی شاه آس(تک).
برگ آس یا تک که با نماد (A) شناخته می شود، در انواع حکم های (خاج،پیک،دل،خشت،سَرَس وتَـکْ نَرَس) بالاترین اعتبار ورتبه را از لحاظ ارزشی به خود اختصاص می دهد.
به طور پیش فرض خال ها بر یکدیگر برتری ندارند جز یک خال که خال حکم نامیده میشود و پایین ترین برگ آن(2) بر بالاترین برگ دیگر خال ها یعنی آس(تک) هم برتری دارد.
خال حکم در آغاز هر ست (دست ) از بازی توسط شخصی که حاکم است تعیین می شود.(تنها تفاوت حاکم با سایر بازیکنان در همین توانایی تعیین حکم وآغاز بازی ست.)

قوانین حکم چهار نفره:

چگونگی تعیین یار:

درحکم 4 نفره، 4 بازیکن 2به2 روبروی هم می نشینند و باهم بازی میکنند( بازیکنانی که رو بروی هم هستند هم تیمی و یار هم هستند). تعیین یار به چند روش امکان پذیر است، یا بصورت توافقی بین طرفین یا به صورت برگ آس(تک) که به اینگونه است که یک نفر برگ ها را به سبب آنکه از توالی درآید با هم قاطی نموده یا در اصطلاح بُر (bor) زده و پخش می کند . از همین روی آس اول شخص حاکم و آس دوم یارش را تعیین خواهد کرد.(اصطلاح معروف‌” تک حاکم، تک شریک”)

چگونگی تعیین حاکم:

برای تعیین حاکم می توان به دو روش عمل نمود:

1. یکی از بازیکنان که به صورت توافقی انتخاب می شود برگ ها را باهم قاطی کرده یا در اصطلاح بُر زده و سپس جلوی هر بازیکن یک برگ می گذارد تا زمانی که یک تک(آس) روشود. نخستین آس(تک) که جلوی هر بازیکن قرار بگیرد همان بازیکن به عنوان حاکم انتخاب می شود.برای نمونه در نگاره ی زیر بازیکن oshida حاکم خواهد بود.

   

2. یک نفر ازطرفین، برگ ها را باهم قاطی یا در اصطلاح بُر زده و سپس 4 برگ بصورت اتفاقی از بین برگ ها بیرون می کشد به طوری که برگ ها دیده نشود و جلوی هربازیکن یک برگ قرار میدهد. سپس یک برگ هم به صورتی که همه بتوانند آن را ببینند در وسط قرار داده می شود، پس از آنکه برگه ی میانی رو شد، بازیکنان هم به ترتیب برگ هایشان را رو می کنند.
   اگر برگ رو شده(برگ میانی) زیر 7 بود بازیکنی که دارای پایین ترین برگ باشد حاکم می شود(پایین ترین برگ در این روش برگ 2 است) و اگر برگ میانی بالای 7 بود بازیکنی که دارای بالاترین برگ باشد حاکم می شود. البته چنانچه برگ وسط 7 باشد بصورت اتفاقی برگ دیگری از بین برگ ها کشیده و و رو می شود.

برای نمونه در نگاره ی زیر با توجه به اینکه برگ میانی بی بی آمده(بزرگتر از 7) بنابراین بازیکنی که دارای بالاترین برگ باشد حاکم خواهد بود،یعنی king :

تعیین قوانین بازی پیش از آغاز بازی:

برخی قوانین بازی اختیاری هستند و بازیکنان پیش از آغاز بازی درباره آنها تصمیم می گیرند(جنگ اول به از صلح آخر..!) :

• دست خوانی: به برگ دهنده اجازه می دهد در هنگام توزیع برگ ها 4 برگ پایانی یارش را ببیند!
• حکم های سَرَس، نَرَس، تَـکْ نَرَس داریم یا نداریم؟!
• حکم های سَرَس، نَرَس، تَک نَرس کوتی دارند یا خیر؟!
• برگ وسط یار (تعیین حکم از روی برگ وسط یار داریم یا نداریم؟!{ توضیح آنکه در برخی مواقع که انتخاب حکم با برگ های داده شد مشکل بوده و حاکم دچار ترید می شود تعیین حکم را به برگ وسط یار می سپارد، این قانون به سبب خوش یمنی های بسیاری که برای آن مشاهده شده معروف شده است – شما هم می توانید امتحان کنید!})

• واگذاری ست یا دست (قبول کردن دست، پذیرفتن شکست) داریم یا نداریم؟! و اگر داریم به شرط گرفتن رفع کوتی باشد یا خیر؟!

• اگر بازی 6-6 شد بشود 5-5 ؟!

• و …

نحوه ی پخش برگ ها:

به پخش برگ میان بازیکنان اصطلاحاً «دست‌دادن» یا «برگ‌دادن» می‌گویند. در هر دست بازی بازیکنی که سمت چپ حاکم نشسته‌است برگ می‌دهد. یعنی به گونه‌ای دست داده می‌شود که نخستین برگ ها به حاکم برسد(چرخش دست در بازی حکم پاد ساعت گرد است) و آخرین برگ ها به برگ ‌دهنده خواهد رسید. (البته بصورت توافقی بازیکن سمت راست حاکم هم می تواند برگ بدهد). بازیکن برگ دهنده پس از بر زدن، برگ ها را در اختیار یار حاکم قرار میدهد یا بر کف دست گذاشته و جلوی یار حاکم می برد تا اصطلاحا آن را کوپ بزند( کات کند). منظور از کات کردن برگ ها این است که جلوی تقلب برگ دهنده گرفته شود! البته کات کردن برگ به دست یار حکم اختیاری ست و در بازی‌های نه چندان جدی یار حاکم با انگشتانش بر دسته برگ می‌زند و این به این معناست که بُر برگ‌دهنده را قبول دارد! چنانچه حواس برگ دهنده پرت شود و پیش از برگ دادن برگ های را برای کات کردن به یار حاکم تعارف نکند چنانچه حاکم در تعیین حکم با سختی مواجه شود می تواند به بهانه ی اینکه یارش برگ ها را کات نکرده برگ ها را به روی زمین ریخته و درخواست برگ دهی دوباره کند!
برگ‌دهنده نخست به حاکم و سپس به هر بازیکن(وخودش) پنج برگ می‌دهد. (در بازی های جدی برگ دهنده تنها به حاکم 5 برگ داده و منتظر می ماند تا حاکم حکم را تعیین کند، سپس برگ ها را بین سایر بازیکنان پخش می کند) پس از تعیین حکم 2مرتبه و هر مرتبه 4 برگ به هر بازیکن میدهد که در پایان پخش کامل برگ ها هر بازیکن باید 13 برگ داشته باشد!
دست خوانی: در برخی بازی های دوستانه تیم ها توافق می کنند که برگ دهنده می تواند 4 برگ پایانی یارش را ببیند!

تعیین حکم:

حاکم پس از گرفتن 5 برگ نخست، باتوجه به برگهایی که در دست دارد حکم را تعیین می کند.

7 نوع حکم داریم: خاج، خشت، دل، پیک، سَرَس(saras)، نَرَس(naras) و تَکْ نَرَس(taknaras).
در حکم های چهارگانه(خاج، خشت، دل، پیک) خال حکم بالاترین اعتبار را دارد و کمترین برگ خال حکم از بالاترین برگ های خال های دیگر با ارزش تر است! مثلا چنانچه حکم خشت باشد برگ 2 خشت حتی از برگ های تک دل، تک خاج و تک پیک هم با ارزش تر است! بنابراین باید حکمی را انتخاب کرد که تعداد برگ های آن خال بیشتر از بقیه باشد. آشنایی با حکم های بازی:
در برخی بازی ها پیش از بازی بازیکنان تعیین می کنند که آیا می توان از حکم های سرس، نرس، و تک نرس برای تعیین حکم استفاده کرد یا خیر؟ و آیا این حکم ها “کوتی” دارند یا خیر؟

برای نمونه در نگاره ی زیر بهترین گزینه برای گزینش حکم، خال خشت می باشد.

در حکم های چهارگانه با توجه به ارزش بالاتر خال حکم چنانچه زمینه بازی خاج بودولی شما خاج نداشتید می توانید با انداختن برگی از خال حکم اصطلاحا برگ حریف را کات کنید(ببرید!) ودست را از آن خود کنید!
حکم سرس: در این حکم برگ های بالا(بزرگ) مهم هستند و تیمی که در هر دست بالاترین برگ را داشته باشد دست را جمع می کند. در این حکم با ارزش ترین برگ ها، تک، شاه، بی بی، سرباز، 10،… می باشند. همچنین در این حکم برش نخواهیم داشت و چنان چه شما برگی از زمینه بازی نداشته باشید هر برگی که از خال های دیگر بیاندازید ارزش صفر خواهند داشت حتی اگر تک باشد!
حکم نَرَس: این حکم از حیث محتوا و اجرا شباهت بسیاری با حکم سَرَس دارد منتها بر عکس آن! در این حکم برگ های پایین(کوچک) مهم هستند و تیمی که در هر دست پایین ترین برگ را داشته باشد برنده خواهد بود و آن دست را از آن خود می کند. در این حکم با ارزش ترین برگ ها به ترتیب دو، سه، چهار،… هستند و بی ارزش ترین برگ تک می باشد! همچنین در این حکم نیز برش نخواهیم داشت!
حکم تَک نَرَس: در این حکم برگ های پایین(کوچک) مهم هستند و تیمی که در هر دست پایین ترین برگ را داشته باشد دست را جمع می کند. تفاوت این حکم با نرس در ارزش برگ تک می باشد، یعنی در این حکم بالاترین ارزش مربوط به تک می باشد و برگ 2 در جایگاه دوم قرار دارد! در این حکم با ارزش ترین برگ ها به ترتیب یک(تک)، دو، سه، چهار،… هستند و بی ارزش ترین برگ شاه می باشد! همچنین در این حکم نیز برش نخواهیم داشت!
خال وسط یار حاکم: در بازی های دوستانه و نه چندان مهم در صورتی که حاکم نتواند حکمی را تعیین کند خال برگ میانی یارش را انتخاب می کند(از میان 5 برگی که به یار حاکم داد شده برگ میانی رو می شود) و خال برگ یارش هرچه باشد به عنوان حکم تعیین میشود(همه بازیکن ها می توانند آن برگ را مشاهده کنند!)
*در برخی بازی های دوستان چنانچه برگ میانی یار 2 بود بدون در نظر گرفتن خال برگ، حکم را نرس در نظر می گیرند.

قبول کردن دست! (واگذاری دست،پذیرفن شکست):

پس از پخش شدن برگ ها و پیش از آغاز بازی، بازیکنان هر تیم می توانند به برگ ها نگاه کرده و پس از مشورت دست را واگذار کنند و شکست را بپذیرند! البته در بازی های رسمی تیم پذیرنده شکست تنها در صورتی که بتواند یک دست جمع کند(رفع کوتی را بگیرد) میتواند شکست را پذیرفته وبرگ ها را رو کند. همچنین در بیشتر بازی ها تیم حاکم نمی تواند به هیچ وجه دست را قبول کند و باید حتما بازی کند!

چنانچه شکست را بپذیرید و دست را واگذار کنید 1دست به نفع حریف منظور خواهد شد و برگ های یارتان نیز رو خواهد شد:

آغاز بازی:
آغاز بازی با حاکم است. برگی که در آغاز هر دست روی زمین قرار می گیرد خال زمینه می گویند و سایرین باید همان خال را بازی کنند! در نگاره ی زیر حاکم(بازیکن سمت راست) دل بازی کرده و زمینه بازی دل هست و چون شما برگ خال دل دارید باید حتما دل بازی کنید. همچنین بالاترین برگ این دست تک هست بنابراین تیم حریف دست را جمع می کند وآغازگر دست بعدی هم بازیکن صاحب تک یعنی بازیکن سمت راست می باشد :

بریدن(برش، کات کردن) و رد دادن:

اگر شخصی از خال زمینه برگی در دست نداشت می تواند از هر خالی که مایل باشد بازی کند ولی برگی که خالش با خال زمینه یکی نباشد هیچ ارزشی در آن دست ندارد! مگر اینکه برگ شما یکی از برگ های حکم بازی باشد. در عکس زیر زمینه بازی دل است ولی بازیکن چهارم برگی از خال دل ندارد! می تواند هر کدام از برگ هایی که در دست دارد را بازی کند. ولی اگر پیک یا خشت بازی کند اصطلاحا “رد داده” و برگش ارزش صفر خواهد داشت و بازیکن سوم که شاه انداخته دست را جمع می کند!!! ولی چون حکم خاج است می تواند با برگی از خاج ببرد! (مثلا 3 خاج!) و چون ارزش حکم بالاتر از همه خال هاست نفر چهارم دست را جمع خواهد کرد!

* نکته: در حکم های سرس،نرس،تک نرس برش نداریم!
البته برش بالا دست هم داریم! و حریفی که او هم از زمینه بازی ندارد می تواند با برگ حکمی بالاتر از حکم شما، بازی را به نفع خود تمام کند! در عکس زیر نفر اول(بازیکن پایینی) 10 پیک بازی کرده و زمینه پیک است، نفر دوم 7 خشت انداخته و رد داده، نفر سوم با 8 خاج بریده و نفر چهارم هم با سرباز خاج بریده! ودست را جمع می کند.

* نکته: پس از اینکه هر چهار نفر برگ‌های خود را بازی کردند با ارزش‌ترین برگ با توجه به خال زمینه تعیین می‌شود و یک امتیاز نصیب تیمی می‌شود که یکی از بازیکنانش با ارزش‌ترین برگ را بازی کرده‌است. پس از کسب امتیاز، برگ‌هایی که رو و بازی شده اند از صحنه بازی کنار می‌رود و شخصی که در نوبت پیش باعث کسب امتیاز برای تیمش شده‌است باید برگی را بازی کند.
تیمی که هفت دست بگیرد(جمع کند) برنده یک ست بازی خواهد شد که به آن در اصطلاح “دست ” هم می گویند. اگر برنده آن دست تیم حاکم باشد حاکم همچنان حاکم می ماند ولی چنانچه تیم مقابل حاکم، پیروز میدان بود شخص حاکم برگ دهنده می شود و شخص سمت راستش حاکم جدید. در نهایت تیمی برنده خواهد بود که هفت ست (دست) را از آن خود کند .

چند نکته:

چرخش بازی و حاکم به سمت راست و خلاف ساعت گرد است.

لازم کردن: انداختن برگی از حکم در آغاز یک دور را اصطلاحا لازم کردن می گویند.

دست خالی کردن:
چنانچه بازیکنی از خالی تنها یک برگ داشته باشد و آن برگ را بازی کند تا بتواند در دست بعدی آن خال را بِبُرد( بُرِش کند) به این کار دست خالی کردن می گویند.

کوتی – حاکم کوتی :
اگر در یک ست (دست) تیمی هیچ امتیازی کسب نکند(7 به صفر ببازد) اصطلاحا می گویند « کوت » شده است. و تیم برنده به جای 1 دست 2 دست می گیرد! اگر تیمی که «کوت» شده است تیم حاکم باشد اصطلاحا می گویند « حاکم کوت » شده است و برای تیم حاکم مایه شرمساریست! و بجای 1 دست 3 دست برای تیم «کوت» کننده منظور خواهد شد( انگار 3 دست پیروز شده اند).

بام:
اگر تیمی پس از گرفتن 7 امتیاز و کوت کردن حریف اصرار به ادامه بازی داشت و توانست 13 امتیاز را جمع کند اصطلاحا به آن «13 پر» یا « بام» میگویند که سنگینترین شکست در بازی حکم است و تیمی که بتواند هر 13 امتیاز را در یک دست بازی جمع آوری کند برنده نهایی بازی خواهد بود ( 7-0 )!

————————————————

و در انتها در صورت تمایل برای دانلود بازی حکم برای کامپیوتر اینجا کلیک کنید.

با سپاس از برنامه نویس محترم بازی حکم